Karadeniz Dağlarında Koyun Kırkımı
Doğu Karadeniz yaylalarına göç zamanı, geleneklerin tarihten bugüne taşınmasını da mümkün kılar. Ordu’nun Perşembe ilçesinin Tokat’a yaslanan yeşil vadilerinin içinde geçimini küçükbaş hayvancılık ile sağlayan köy halkı, zamanlar arası bir gelenek taşıyıcısı adeta.
-
04.06.2017
- Emelcan Pehlivan
Fotoğraf: Süleyman Üzümcü
Fotoğraf: Süleyman Üzümcü
Unutulmaya yüz tutmuş yöntemlerin halen yaşadığı Karadeniz kırsalında, koyun ve belli yaşa gelmiş kuzuların yünlerini eski usul makas ile kırkar hayvan sahipleri. Doğa fotoğrafları çeken Süleyman Üzümcü tanık olduğu manzarayı anlatıyor:
“Yaklaşık altmış kişilik bir ekip ile Tokat’tan Perşembe’ye doğru yola çıktık. Doğal güzellikleri ölümsüzleştirmek istiyorduk. Yolculuğumuza çektiğimiz harika manzara fotoğrafları eşlik ediyordu. Dağların arasında bir aileyi gördüm. Aile geleneksel yöntemlerle koyun kırkıyordu ama bilinçli oldukları yanlarındaki ilkyardım ilaçlarından* belliydi. Aile ile koyu bir muhabbet daldık…”
Kırkılan koyunlar sıcak ve güneşten daha az etkilenir. Rahatlayan hayvanın verimi de daha nitelikli olur. Koyunlar, kırkma sayesinde parazitlerinden kurtulur ve daha sağlıklı olur. Kırkılan koyun yünlerinin iyi olanları ayıklanır; temizlendikten ve işlendikten sonra döşek, yorgan ve yastık yapımında kullanılır.
Eskiden kırpılan koyunların yünlerinden elde edilen ipler kök boyaları ile renklenip kazaklara, çoraplara, eldivenlere, halılara ve kilimlere dönüşürmüş. Şimdi bu yalnız birkaç emektar ele kalmış.
O emektar eller vaktiyle, üstü çivili bir tahta ile yünleri top halinde çivilere koyup yünden ip dokurdu. Yıpranan çoraplar, üretilen yün ile sağlamlanırdı. Zamanla bu adet de kaybolan çocukluk anıları kervanına katılmaktadır nice belleklerde.
Hak ettikleri verimi kadim yöntemlerle alamayan köylü bir kaide tutturmuş gerçi: sabır ve istençle yaşamaya, üretmeye, geleneği olanca yaşatmaya devam…
*Editörün Notu: Koyun kırkımı sırasında cana zarar vermeden hayvanın yünleri kırpılır. Bilinçli hayvancılar, el kazalarını önlemek amacıyla ilk yardım çantası bulundurur.